کردها در ایران گذشته، حال و آینده

کتاب کردها در ایران گذشته، حال و آینده
کُردها با جمعیت بین ۲۴ تا ۳۰ میلیون نفر، بزرگ‌ترین ملت بدون دولت در جهان‌اند.
محدوده سرزمینی که تحت عنوان کُردستان بزرگ شناخته می‌شود. به طور عمده در میان چهار دولت ملی واقع در آسیای صغیر، خاورمیانه و از جمله قفقاز گسترش‌یافته است. و ادعای گروه‌ها، دولت‌ها و بازیگران مختلف نسبت به قلمرویی که این سرزمین را در بر می‌گیرد مورد بحث و اختلاف‌نظر است.

کُردها نماینده ملتی با مردمان متمایز هستند که فرهنگ و زبان مشترکی دارند.

اگرچه هویت یکپارچه کُردی وجود ندارد. و زبان کُردی از یک منطقه تا منطقه دیگر متفاوت است، اما افرادی که خود را کُرد می‌نامند. دارای فرهنگی متفاوت با همسایگان اطراف خود هستند.
با توجه به واقعیت‌های ژئوپلیتیکی فعلی ناشی از حمله نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق. و همچنین تلاش ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا، اخیراً توجه جهانی به کُردهای که در این دولت‌ها زندگی می‌کنند، معطوف شده است. و تا به حال مطالب زیادی در مورد این موضوع از سوی دانشگاهیان و روزنامه‌نگاران نوشته شده است.
این یک تغییر خوشایند است، زیرا در بیشتر موارد وضعیت کُردها توسط جامعه بین‌المللی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با این حال، کُردهای خارج از این دولت‌های ملی چه می‌شوند؟
ترکیه و عراق تنها دو کشور با جمعیت کُرد هستند. و تغییرات ژئوپلیتیکی که در منطقه طنین‌انداز است به ‌ناچار بر کُردهای مقیم کشورهای همسایه، به‌ویژه ایران، تأثیر می‌گذارد.

با افزایش قدرت و موقعیت ایران در منطقه به دلیل سرنگونی رژیم بعث در عراق، بحران هسته‌ای در حال وقوع و وضعیت بین اسرائیل و حزب‌الله(با حمایت ایران)، درک ماهیت پیچیده سیاست داخلی دولت ایران بیش از پیش اهمیت می‌یابد.
از آنجایی که کُردها در طول تاریخ نقشی کلیدی را به عنوان اپوزیسیون حکومت ایران ایفا کرده‌اند، بینش نسبت به تاریخ، فرهنگ و سیاست کُردهای ایران نه‌تنها در درک خود کُردها از خودشان، بلکه برای درک نقشی که حل مسئله کُردها می‌تواند در دستیابی به صلح پایدار در منطقه ایفا کند، ارزشمند است.

این کتاب یک مطالعه جامع از گذشته، حال و آینده کُردهای ایران است که جمعیت آنها بین ۷ تا ۹ میلیون نفر تخمین زده می‌شود.
به دلایل متعدد مطالب کمی در مورد کُردهای ایران نوشته شده است، شاید بزرگ‌ترین آنها این باشد که با توجه به ماهیت بسته رژیم جمهوری اسلامی ایران، دسترسی به اطلاعات مربوط به کُردهای ایران دشوار است.

علاوه بر این، همان‌طور که در فصول بعدی بحث خواهد شد، در گذشته نه چندان دور، به دلایل متعدد از جمله عدم حمایت بین‌المللی و سرکوب شدید جنبش سیاسی کُرد، کُردهای ایران در مقایسه با کُردهای ترکیه و عراق تمایل نسبتاً کمتری به ایجاد یک دولت مستقل کُردی داشته‌اند و بیشتر به دنبال سطحی از خودمختاری در داخل ایران بوده­اند.

به‌طور کلی کُردهای ایران همانند کُردهای سوریه در مقایسه با کُردهای ساکن در ترکیه و عراق کمتر توجه رسانه‌ها را به سوی خود جلب کرده­اند.
این پژوهش با ارائه یک مطالعه جامع از کُردهای ایران به عنوان بخشی لایتجزا از مسئله کُرد که عمدتاً توسط پژوهشگران مورد غفلت قرار گرفته است، سعی خواهد داشت تا خلأهای پژوهش در این حوزه را پر کند.

به هر حال گمان بر این است کُردها از سرزمین که امروزه ایران مدرن نامیده می‌شود، سرچشمه گرفته‌اند.
اصطلاح «کُردستان» به معنی «سرزمین کُردها» اولین بار در قرن دوازدهم زمانی مطرح شد که سلطان سنجر سلجوقی استانی بدین نام و تقریباً منطبق با کُردستان کنونی واقع در ایران، پدید آورد.

فراموش نباید کرد که در همین کُردستان ایران یعنی در شهر مهاباد(۱۹۴۵-۱۹۴۶) بود که برای اولین بار حکومت جمهوری مستقل کُردی تشکل شد.
حکومت مهاباد تا به امروز به مثابه راهنمای بسیاری از جنبش‌های کُردی در سراسر منطقه عمل کرده است.
به طور کلی این کتاب در بررسی کُردهای ایران در صدد نشان دادن روابط میان کُردهای ایران، دیگر بازیگران کُرد، دولت ایران و نیروهای منطقه­ای و بین‌المللی شکل‌دهنده به گذشته و حال کُردهای ایران است.
به علاوه به منظور اطلاع از آینده کُردهای ایران چگونگی تغییرات محیط منطقه‌ای و بین‌المللی را مورد مطالعه قرار خواهد داد.