پیام پروفسور حسن امین در محکومیت حمله روسیه به اوکراین
من، سیدحسن امین، به عنوان یک استاد حقوق بین‌الملل و یک شهروند ایرانی صلح دوست. به حکم قواعد حقوق بین‌الملل، هرگونه توسل به زور و از جمله حمله نظامی روسیه به کشور مستقل اوکراین را نامشروع و غیر قانونی اعلام می‌کنم. و پی آمدهای آوارگی، پناهندگی و بی‌پناهی هزاران انسان زیان‌دیده از جنگ را یک فاجعه انسانی می‌دانم. که مسوولیت کیفری و حقوقی این خسارات مالی و تلفات جانی بر گردن آمران و عاملان ایجاد این فاجعه است.
من به عنوان یک ایرانی مخالف جنگ و خشونت، از دولت ایران می‌خواهم. از حمله نظامی هیچ کشوری از جمله متحد فعلی خود روسیه حمایت نکند. و با تکیه بر مواضع اصولی حقوق بین‌الملل، هرگونه توسل به زور و حمله نظامی و آغاز جنگ را قاطعانه محکوم کند.
اوکراین دارای منابع بسیار و معادن سرشار و خاک حاصلخیز است.
تجاوز و تهاجم روسیه اما بیشتر به دلیل احتمال پیوستن اوکراین به اتحادیه نظامی آتلانتیک شمالی معروف به ناتو به سرکردگی آمریکاست، حرکتی که نیروهای نظامی ناتو را به مرزهای روسیه فدراتیو نزدیک می‌کند و برای کشوری که در روزگار دوقطبی بودن نظم چهانی رقیب سرسخت آمریکا بود، خفت بار و تحقیرآمیز و معارض غرور ملی و شاید تهدیدی بالقوه برای امنیت داخلی تلقی شود.
اکنون روسیه فدراتیو با حمله تهاجمی به اوکراین در حقیقت ناتو و آمریکا را در شرایطی که مفتضحانه از افغانستان بی‌نتیجه بیرون رفته است، به چالش کشیده است.
دولت رییسی هم به همین دلیل ضدیت با مداخلات آمریکا در منطقه خواستار تضعیف ناتو و حامی اقدام روسیه بر ضد ناتو است. از نظر ما، سیاست یک بام و دو هوا در روابط بین‌الملل، نه تنها از جهت حقوقی و اخلاقی نادرست است، بلکه در عمل هم در درازمدت به زبان اعتبار و عزت کشور با فرهنگی همچون ایران تمام خواهد شد.
ایران از آغاز تأسیس سازمان ملل‌متحد، عضو مؤسس و مؤثر آن بوده و مکرر برای احقاق حقوق خود به آن پناه برده است. نگاهی تاریخی به عملکرد ایران در این باب سودمند است:
۱. روسیه شوروی و انگلستان در شهریور ۱۳۲۰ ایران را با حمله نظامی اشغال کردند. در ۱۳۲۴ روسیه شوروی ارتش سرخ را پس از پایان جنگ جهانی دوم از ایران بیرون نمی‌برد. و برای تجزیه آذربایجان و مهاباد به دست پیشه‌وری و قاضی محمد، دسیسه می‌کرد و با مطالبه امتیاز نفت شمال از ایران باج خواهی می‌کرد.
ایران با همه ضعف، شجاعانه به استناد حقوق بین‌الملل زیر بار نمی‌رفت. و دولت ایران در کابینه ابراهیم حکیمی(حکیم‌الملک تبریزی) به توصیه سیدحسن تقی‌زاده (یکی دیگر از رجال آذربایجان)، به شورای امنیت تازه تاسیس سازمان ملل شکایت برد.
سیدحسن تقی‌زاده سفیر ایران در لندن و حسین علا سفیر ایران در آمریکا به رغم توافق احمد قوام و استالین در مسکو، شکایت رسمی ایران را از شوروی در شورای امنیت پس نگرفتند و با فشار دیپلماتیک خود در صحنه بین‌الملل دست دولت مرکزی قوام را قوی نگه داشتند.
شوروی پشت مزدوران فرقه را در جمهوری‌های خلق‌الساعه آذربایجان و مهاباد خالی کرد و به آنها دستور داد بدون مقاومت به آن سوی ارس فرار کنند و پناهنده شوند، تا قوام بتواند مقدمات دادن امتیاز نفت شمال به شوروی را فراهم کند که البته آرزویی خام بود و قوام می‌دانست که مجلس شورای ملی هیچگاه چنین امتیازی را تصویب نخواهد کرد.
۲. دولت ایران در اوج انقلاب و آمریکا ستیزی، مداخله نظامی شوروی در افغانستان را تجاوز و تهاجم خواند و محکوم کرد. بعد هم به طور جدی با حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان مخالفت داشت.
۳. ایران در پی حمله نظامی صدام به ایران که خسارات مالی و تلفات انسانی هشت ساله‌اش رکوردها را شکست، همیشه از مجامع بین‌المللی می خواست که عراق را آغازگر جنگ اعلام کنند. تا مقاومت و تحرکات نظامی ایران به دفاع مشروع تعبیر شود.
۴.ایران حمله صدام به کویت را محکوم کرد.
۵. ایران حمله آمریکا به عراق و بعد دخالت در سوریه و لیبی را محکوم کرد.
با این سوابق جالب، مناسب بلکه واجب است که دولت ایران حمله اخیر روسیه به کشور مستقل اوکراین را نیز محکوم کند و طرفین را به مذاکره و گفتگو برای رفع اختلافات با میانجیگری سازمان ملل دعوت کند.
سیدحسن امین
هفتم اسفند ۱۴۰۰
